Leg de focus op zaken waar je impact op kan hebben
Sinds een goed jaar nu al verloopt alles anders dan anders. Ook voor Johan. Zijn echtgenote was in opname toen het land de eerste keer in lockdown ging. Dat was erg moeilijk. En toch biedt deze crisis onverwacht ook voordelen. De online gespreksavonden van Similes leiden tot sterke verbindingen onder lotgenoten.
“Tijdens de eerste lockdown vanaf half maart 2020 is de zorg grotendeels op slot gegaan. Bezoek werd volledig stopgezet. Ik heb mijn echtgenote toen gedurende 9 weken niet gezien. Om de 14 dagen bracht ik wel propere kleren. Dan zag ik haar vanop afstand. Je wil dan niet liever dan mekaar even kunnen vastpakken. En dat mocht niet. In die periode vond ik het makkelijker om te bellen of te videochatten. Voor haar vormden die korte bezoekjes wel een lichtpuntje. Het brak de week een beetje. Die eerste lockdown duurde echt ongelooflijk lang. Het was niet te onderschatten, voor ons allebei."
Naastbetrokkenen zitten in hetzelfde schuitje. Dat helpt
"Gelukkig heeft Similes sinds het begin van de coronacrisis heel sterk ingezet op online lotgenotencontact. Al gauw bleek dat dit meer is dan een noodoplossing. Ook tijdens online bijeenkomsten kunnen we als naastbetrokkenen heel veel van elkaar leren. En de verplaatsing valt weg. Zo kunnen mensen met dezelfde betrokkenheid uit West-Vlaanderen, Antwerpen, Limburg,... heel gemakkelijk samenkomen.
Zelf ben ik Similes heel toevallig op het spoor gekomen. Toen mijn vrouw voor het eerst werd opgenomen, een viertal jaar geleden, voelde de situatie heel onwezenlijk aan. Ik zette haar af op de opnameafdeling, de zorg werd overgenomen, er werd me gezegd dat ik naar huis kon gaan. Daar stond ik dan, alleen in de inkomhal. Op dat moment zag ik de affiche van Similes hangen. Diezelfde avond nog heb ik wat rondgekeken op de website. In de jaren die volgden heb ik lezingen gevolgd en gespreksavonden bijgewoond. Op dit moment bekijk ik hoe ik me zelf kan engageren als vrijwilliger.
Mijn vrouw zegt altijd: “Het is moeilijk voor mensen die nog nooit een depressie hebben gehad om te beseffen wat dat betekent en wat dat met een mens doet”. Voor mij is dat als ‘partner van’ net hetzelfde. Iemand die zelf geen partner heeft met een psychische problematiek, kan moeilijk vatten hoe het in elkaar zit. Tijdens de lotgenotencontacten van Similes praat je met mensen die in hetzelfde schuitje zitten. Gewoon je verhaal kunnen vertellen doet al goed.”
Partner- en gezinsrelatie onder druk
“Als partner heb je dikwijls een leeg gevoel. Zeker wanneer je partner in opname is. Je zet de liefde die er nog is deels om in zorg. En je moet ook voor jezelf zorgen. Anders ga je er onderdoor. En dat is zeker niet de bedoeling in zo’n situatie. Dat evenwicht zoeken en vinden is niet altijd even gemakkelijk. Similes herinnert me er geregeld aan om ook aan mezelf te denken.
"De afgelopen vier jaar zijn er verschillende opnames geweest. Dat heeft een hele grote impact op ons als koppel. We worden vaak fysiek van elkaar gescheiden. En er zijn de dagelijkse bezigheden: het huishouden, de kinderen. Dus ook op vrije momenten, tijdens de weekends thuis of tussen opnames door, kunnen we er niet altijd zijn voor mekaar. Wat we hebben meegemaakt de voorbije jaren, heeft ons ook wel voor een stukje dichter bij elkaar gebracht. Als je in zo’n situatie zit, focus je meer op kwaliteit en maak je je minder druk om onbenulligheden."
"We hebben 3 kinderen. Tijdens de eerste opname waren ze 13, 14 en 16 jaar oud. Het was vooral voor de jongste een heel moeilijke periode. Ze hebben alle drie voor een stukje hun puberteit overgeslagen. Gelukkig maar. Met drie puberende kinderen in huis zou het nog een pak moeilijker zijn geweest. Nu, 4 jaar later, gaan ze heel goed om met de situatie. Ze zijn ook al een stuk zelfstandiger en hebben bijvoorbeeld geen hulp meer nodig bij hun huiswerk. We proberen ook af en toe met z’n allen iets leuks te doen.”
Sport, een uitlaatklep voor het hele gezin
“De kinderen hebben een druk sportleven. Hierdoor hebben ze ook veel contacten met vrienden waarbij ze hun ei kwijt kunnen. Ook mijn echtgenote vindt op dit moment haar energie in sport. Ze wandelt en loopt veel, dat lukt goed. Zien dat het goed gaat met de kinderen geeft ook kracht en moed. Zelf ben ik actief als handbalscheidsrechter. Tuinieren en voor de huisdieren zorgen helpen me ook om mijn gedachten te verzetten. Als ik een kwartiertje met mijn handen aan het wroeten ben in de moestuin, geraakt alles een beetje op de achtergrond. Dan komt de ontspanning. Dan heb ik even geen zorgen en denk ik niet aan de problemen waar we nog een oplossing voor moeten vinden.”
Ieder mens is als een vat dat kan overlopen
“Je wordt als partner vaak geconfronteerd met machteloosheid. Een psychiater leerde me tijdens een lezing van Similes hoe daarmee om te gaan. Als partner van iemand met een psychische problematiek moet je ervoor zorgen dat je stopt met energie steken in dingen die je niet kan veranderen. Focus op dingen waar je wel een impact op kan hebben. Ik probeer dat principe toe te passen. Zo tracht ik de therapie van mijn vrouw los te laten. Dat is iets waar zij en de therapeuten energie in moeten steken. Ik kan daar niet veel aan helpen. Ik focus me op de zaken in huis, de kinderen, vriendschap en liefde. Dat zijn dingen waar ik wel iets kan betekenen."
"We hebben een hele weg afgelegd de voorbije vier jaar. In het begin ben je zelf heel hard zoekende. Je weet niet wat het probleem is. Je denkt dan ook nog niet aan een psychisch probleem. Op een gegeven moment was het voor mij duidelijk wat er scheelde. Maar het drong toen bij mijn vrouw absoluut nog niet door dat het om een psychisch probleem ging. 'Ik ben gewoon een beetje moe. Ik ben een beetje dit en een beetje dat.' Zelf durven toegeven wat er scheelde, heeft heel lang geduurd. Het is ook moeilijk om dat toe te geven tegenover jezelf en tegenover je omgeving. Ook zelfstigma speelt een belangrijke rol."
"Ik denk vaak aan het beeld van een vat dat stilletjes aan voller en voller geraakt en op een gegeven moment overloopt. Het vat van de ene persoon is kleiner of groter dan het vat van een andere persoon. En bij sommigen zijn er al wat meer zonnestraaltjes die ervoor zorgen dat het water in het vat wat verdampt, zodat het niet zo snel overloopt. Het is daardoor niet altijd even gemakkelijk om te kunnen zeggen waarom het ene vat overloopt en een ander niet. Bij iemand die een heel groot vat heeft, kan het lang duren eer het overloopt. Dat is voor een stukje bij mijn vrouw het geval geweest.
Maar hoe langer de problematiek duurt, hoe sterker we ook naar elkaar toe groeien. Dit ook dankzij therapie die we samen gevolgd hebben. Moest de problematiek er niet meer zijn, zou het nu een hele mooie periode zijn voor onze relatie. Het is echter moeilijk om de juiste therapie of aanpak te vinden. Daar zijn we dus nog steeds naar op zoek na 4 jaar.
Ik hou er rekening mee dat sommige dingen ons voor de rest van ons leven zullen volgen. Maar ik heb er wel goede hoop op dat er dingen gevonden zullen worden waardoor ze er beter mee zal kunnen omgaan. Dat we terug wat meer van het leven zullen kunnen genieten. Dat de problemen niet meer allesbepalend zullen zijn en er terug meer goeie momenten dan slechte momenten komen. Terwijl we nu blij moeten zijn met af en toe een goed moment. Ik hoop dat dat ooit anders wordt.”
Podcast
Je leert Johan nog beter kennen in de podcast die we recent lanceerden.
Met deze podcast willen we audioverhalen delen over de vele uitdagingen waar naastbetrokkenen mee te maken krijgen. Deze verhalen kunnen families inspireren, maar ook hulpverlening en beleid.
