Familie Impact Wet Patiëntenrechten: herbekijk de livestream
Draag bij tot de best mogelijke wet op de patiëntenrechten voor patiënten en hun zorgende omgeving
Wens je de PowerPoint presentatie zoals ze vertoond werd tijdens de livestream te downloaden? Klik dan op de onderstaande knop.
Meer uitleg over deze actie
Als je fysieke of mentale gezondheidsklachten hebt, sta je sterker in herstel wanneer je omringd wordt door zorgzame naasten. Het is belangrijk dat de inbreng van jouw steunfiguren ook wettelijk wordt geregeld. De modernisering van de wet op de patiëntenrechten biedt hiertoe een kans.
Franck Vandenbroucke, de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, actualiseert de wet op de patiëntenrechten. Tot 18 april kan iedereen reageren op het nieuwe ontwerp van wet. Similes, familievereniging geestelijke gezondheid, roept ruim op om gebruik te maken van deze mogelijkheid.
Het wetsvoorstel van de minister getuigt nu al van de intentie om de belangrijke betrokkenheid van naasten in de zorg beter tot recht te laten komen. Wel missen we concrete voorstellen om de rechten van de patiënt en diens omgeving fundamenteel te versterken. We denken bijvoorbeeld aan volgende aanpassingen:
- 1. Zorgverstrekkers dienen rekening te houden met de voorkeuren en met de naasten van de patiënt.
- 2. Zorgverstrekkers moeten de patiënt informeren over de mogelijkheid om zich bij te laten staan door een vertrouwenspersoon.
- 3. De wet dient te voorzien in een klachtenrecht voor partners en andere belangrijke naasten.
Lees meer over onze voorstellen en reageer aan de hand van onderstaande instructies (puntje 3 'Reageer').
- Meer weten over het ontwerp van wet van de minister? Lees hier: Modernisering van de wet op de patiëntenrechten | Frank Vandenbroucke (belgium.be)
- Meer weten over onze voorstellen?
- Volg op woensdag 12 april 2023 om 19u30 op deze pagina onze Familie Impact livestream. Stefaan Baeten, jurist en Similesbestuurder, licht onze voorstellen toe en gaat in op vragen. Je kan de opname achteraf op deze webpagina herbekijken.
- Lees hieronder ons voorstel voor alvast 3 wijzigingen in het ontwerp van nieuwe wet op de patiëntenrechten:
- Volg op woensdag 12 april 2023 om 19u30 op deze pagina onze Familie Impact livestream. Stefaan Baeten, jurist en Similesbestuurder, licht onze voorstellen toe en gaat in op vragen. Je kan de opname achteraf op deze webpagina herbekijken.
Voorstel 1: Zorgverstrekkers dienen rekening te houden met de voorkeuren en met de naasten van de patiënt.
In het nieuwe voorstel van wet wordt het recht op kwaliteitsvolle zorg (het huidige artikel 5) uitgebreid naar het recht op kwaliteitsvolle, doelgerichte dienstverlening die rekening houdt met de voorkeuren van de patiënt. Dit is een verschuiving van een ziekte- en probleemgerichte zorg naar een zorg die vertrekt vanuit de doelen en waarden van de patiënt. Dat is positief.
Familie en naasten worden evenwel niet benoemd in het voorstel van wet of in de toelichting. Het betrekken van familie of andere belangrijke naasten is nochtans in zeer veel situaties nodig om doelgerichte dienstverlening te realiseren. Rekening houden met de voorkeuren van de patiënt wil ook zeggen rekening houden met de familie en de omgeving van de patiënt. De patiënt moet het recht hebben om belangrijke naasten – daar waar nodig – te betrekken.
We stellen voor om het nieuwe artikel 5 van de Wet Patiëntenrechten als volg aan te passen: “… recht op kwaliteitsvolle, doelgerichte dienstverstrekking, die beantwoordt aan zijn behoeften en rekening houdt met de voorkeuren en met de naasten van de patiënt.”
In de toelichting bij de wet kan verwezen worden naar het belang van het betrekken van naasten, met bijzondere aandacht voor de familie. In een aantal situaties zal het niet nodig zijn om naasten te betrekken of is het ook niet de wens van de patiënt om dit te doen. De aanvulling van de wet die we voorstellen doet dan ook geen afbreuk aan het fundamentele keuzerecht van een patiënt, maar zorgt wel voor een wettelijke basis die de dienstverstrekker verplicht om rekening te houden met de omgeving van de patiënt.
Voorstel 2: Zorgverstrekkers moeten de patiënt informeren over de mogelijkheid om zich bij te laten staan door een vertrouwenspersoon.
Het nieuwe voorstel van wet introduceert het concept van gedeelde besluitvorming. Gedeelde besluitvorming is het proces van overleg en communicatie dat vooraf gaat aan de geïnformeerde toestemming. Het huidige artikel 8 krijgt een aanvulling : “De gezondheidszorgbeoefenaar stelt zich tijdens het overleg op de hoogte van de situatie en voorkeuren van de patiënt en nodigt de patiënt uit om vragen te stellen”. Het is positief dat gedeelde besluitvorming wordt opgenomen in de wet.
Maar het zou een gemiste kans zijn om in de nieuwe wet de gedeelde besluitvorming enkel te bekijken vanuit het perspectief van de patiënt en de behandelaar. In veel belangrijke beslissingsprocessen die vooraf gaan aan de start van een behandeling of begeleiding spelen de familie of andere belangrijke naasten een grote rol. Deze rol vinden we niet terug in het voorstel van wet en ook niet in de toelichting bij het concept van de gedeelde besluitvorming.
In de huidige Wet Patiëntenrechten heeft een patiënt het recht om zich bij te laten staan door een vertrouwenspersoon. Dit kan een familielid zijn, maar ook een andere belangrijke naaste. In de praktijk blijkt dat zeer veel patiënten (nog) niet op de hoogte zijn van de mogelijkheid van een vertrouwenspersoon. We stellen daarom voor om voor een informatieplicht voor de beroepsbeoefenaar in te schrijven volledig in lijn met het concept van gedeelde besluitvorming.
We stellen voor om de mogelijkheid van de patiënt om een vertrouwenspersoon te betrekken als volgt op te nemen in artikel 8 : “De gezondheidszorgbeoefenaar stelt zich tijdens het overleg op de hoogte van de situatie en de voorkeuren van de patiënt, informeert deze over de mogelijkheid zich bij te laten staan door een vertrouwenspersoon en nodigt de patiënt uit om vragen te stellen”.
Ook deze aanvulling doet geen afbreuk aan de het fundamentele keuzerecht van een patiënt om al dan niet gebruik te maken van een vertrouwenspersoon. Het zorgt er wel voor dat de patiënt op de hoogte is van dit recht en bouwt zo verder aan een betere gedeelde besluitvorming.
Voorstel 3: De wet dient te voorzien in een klachtenrecht voor partners en andere belangrijke naasten.
Het nieuwe voorstel Wet Patiëntenrechten voorziet de mogelijkheid dat een partner (echtgenoot, wettelijk of feitelijk samenwonende partner) of familielid (bloedverwant tot en met de 2de graad) en de persoon die handelde als vertegenwoordiger van de patiënt een klacht kan neerleggen na het overlijden van de patiënt voor zover de patiënt zich hiertegen niet uitdrukkelijk heeft verzet. Dit klachtenrecht voor familie die handelde als vertegenwoordiger na het overlijden van een patiënt is een sterk punt.
Maar waarom zou het klachtenrecht enkel gelden na het overlijden? Vandaag hebben in de huidige Wet Patiëntenrechten zowel een partner als een familielid niet het recht om een klacht neer te leggen bij de interne of externe ombudsfunctie en dit los van het gegeven of een patiënt zich hier uitdrukkelijk tegen zou verzetten op niet. Op zich is het vreemd om dit recht enkel mogelijk te maken voor de vertegenwoordiger na het overlijden van een wilsonbekwame patiënt. Ombudsdiensten de mogelijkheid geven om ook hun bemiddelende rol op te nemen bij klachten van partners of familieleden kan alleen maar een doelgericht gezondheidszorg en het proces van gedeelde besluitvorming versterken. Uiteraard blijft ook hier de beperking gelden van een patiënt die zich hiertegen uitdrukkelijk verzet.
We stellen voor om een bijkomend artikel in te voegen bij artikel 11 van het huidige voorstel van wet. “De echtgenoot, de wettelijk samenwonende partner, de feitelijk samenwonende partner, de bloedverwanten tot en met de tweede graad hebben het recht om klacht neer te leggen in verband met de uitoefening van de rechten toegekend door deze wet bij de bevoegde ombudsfunctie voor zover de patiënt zich hiertegen niet uitdrukkelijk heeft verzet”.
3. Reageer
Ben je het eens met onze voorstellen en/of heb je andere verbetervoorstellen voor de minister?
Mail info@similes.be voor 18 april 2023. We bundelen alle reacties. Of schrijf de minister rechtstreeks aan: patientenrechten-droitsdupatient@vandenbroucke.fed.be (zet info@similes.be dan in kopie, zo kunnen wij de reacties mee opvolgen).
Ontwerp van voorbeeldmail
Betreft: Verbetervoorstellen voor het ontwerp van nieuwe wet op de patiëntenrechten
Mijnheer de minister,
Ik vind het belangrijk dat de rol van belangrijke naasten goed wordt benoemd in de nieuwe wet op de patiëntenrechten. Daarom stel ik samen met Similes vzw voor om het wetsontwerp als volgt te vervolledigen:
- Naasten toevoegen in het nieuwe artikel 5: “… recht op kwaliteitsvolle, doelgerichte dienstverstrekking, die beantwoordt aan zijn behoeften en rekening houdt met de voorkeuren en met de naasten van de patiënt.”
- De mogelijkheid van de patiënt om een vertrouwenspersoon te betrekken op te nemen in artikel 8: “De gezondheidszorgbeoefenaar stelt zich tijdens het overleg op de hoogte van de situatie en de voorkeuren van de patiënt, informeert deze over de mogelijkheid zich bij te laten staan door een vertrouwenspersoon en nodigt de patiënt uit om vragen te stellen”.
- Een bijkomend artikel in te voegen bij artikel 11 van het huidige voorstel van wet: “De echtgenoot, de wettelijk samenwonende partner, de feitelijk samenwonende partner, de bloedverwanten tot en met de tweede graad hebben het recht om klacht neer te leggen in verband met de uitoefening van de rechten toegekend door deze wet bij de bevoegde ombudsfunctie voor zover de patiënt zich hiertegen niet uitdrukkelijk heeft verzet”.
Dank voor uw bereidwillige aandacht,
Jouw naam
